به نقل از «باشگاه خبرنگاران»

چطور کودکان را به مخاطبانی نکته سنج تبدیل کنیم؟

تاریخ انتشار: ۱۹ مرداد ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۵۷۰۹۶۰۳

حواس پنج گانه آدمی به وی کمک می‌کند تا محیط اطراف خود را حس کند و آن را بشناسد. در مرحله پس از این شناخت او تمایل دارد تا قسمتی یا تمام آن چه را به ادراک او درآمده با دیگران به اشتراک بگذارد. در این مرحله به اشتراک‌گذاشتن، بستگی به هنر فردی دارد تا چگونه، با چه هدفی و ... پیام خود را به مخاطب یا مخاطبان مد نظرش منتقل کند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

تا سالیانی نه چندان دور منظور از سواد تقریباً مترادف با توانایی خواندن و نوشتن بود، اما امروزه با گسترش رسانه‌هایی از قبیل رادیو، تلویزیون، شبکه‌های ماهواره‌ای، اینترنت، شبکه‌های اجتماعی و ...، تمام آحاد بشر اگر علم و دانش مناسب برخورداری و استفاده از رسانه‌ها را در خود ایجاد یا تقویت نکرده باشند، با آسیب‌های زیادی درگیر خواهند شد، به ویژه کودکان که مرز واقعیت و خیال را درک نکردند، آسیب‌پذیرترین گروه‌های در معرض این مشکلات هستند.

در ادامه، توصیه‌هایی به والدین برای آموزش سواد رسانه‌ای به کودکانشان خواهیم داشت.

رسانه‌هایی که بچه‌ها ۲۴ ساعته با آن‌ها سروکار دارند

سواد رسانه‌ای یعنی توانایی شناسایی انواع مختلف رسانه و درک انواع پیام‌هایشان. هر رسانه وسیله‌ای است که از طریق آن پیامی برای مخاطب ارسال می‌شود. این پیام ممکن است در قالب برنامه‌ای تلویزیونی ارائه شود یا حتی ممکن است تبلیغی ساده روی بیلبوردی در حاشیه بزرگراه باشد. انواع رسانه‌هایی که بچه‌ها روزانه با آن‌ها سروکار دارند، عبارت‌اند از: رسانه‌های سنتی مثل رادیو و تلویزیون، پیام‌های ساده متنی تلفن‌همراه، شبکه‌های اجتماعی و فضای‌مجازی، بازی‌های کامپیوتری، انواع تبلیغات در کوچه و خیابان.

چرا آموزش سواد رسانه‌ای به کودکان مهم است؟

سواد رسانه‌ای به بچه‌ها کمک می‌کند که چند چیز را درک کنند: انواع مختلف رسانه‌ها، این که اشخاصی در رسانه‌ها سعی می‌کنند پیام‌های مختلفی را برای مخاطب ارسال کنند و دلایل و انگیز‌ه‌های صاحبان رسانه‌ها. این سواد می‌تواند به مخاطبان رسانه‌ها بیاموزد که از حالت انفعالی و مصرفی خارج و به معادله متقابل و فعالانه‌ای وارد شوند که در نهایت به نفع خود آنان باشد. به عبارت دیگر، سواد رسانه‌ای به مخاطب کمک می‌کند تا از سبد رسانه‌ها به شکلی درست و هوشمندانه استفاده کند.

آسیب‌هایی که کودکان را تهدید می‌کند

همان‌طور که گفتیم، کودکان در زمره آسیب‌پذیرترین گروه‌های در معرض رسانه‌ها هستند، زیرا هنوز به مراحل رشد تشخیص و تفکیک این محتوا‌ها نرسیده‌اند. از آن جا که در ورای هرکدام از مطالب و مفاهیم انتقال یافته، منافع یا مطالبی نهفته است باید به کودکان خویش آموزش دهیم تا از این رسانه‌ها به نحو مطلوبی برخوردار شوند. امروزه با توسعه فضا‌های مجازی، سهولت دسترسی به تمام محتوای تولید شده از طریق گوشی‌های هوشمند به ویژه کودکان را در معرض آسیب‌های فراوان اخلاقی، رفتاری و حتی سوء استفاده‌های مادی قرار داده است.

وضع قوانین، اولین قدم آموزش سواد رسانه‌ای

در قدم اول برای آموزش سواد رسانه‌ای به کودکان و رهایی از چنین خطر‌هایی بهتر است خانواده‌ها قوانین مدون و کاملاً روشنی را برای فرزندان خود در چگونگی استفاده از انواع رسانه‌ها وضع کنند. اطلاع‌رسانی مناسب و آگاهی دادن به کودکان برای نحوه مناسب روبه‌رو شدن با خطر‌های احتمالی برخی از راه‌های کاهش آسیب و بالا بردن سواد رسانه‌ای کودکان می‌شود.

۳ توصیه برای آموزش سواد رسانه‌ای به‌کودکان

آموزش قبل از ۴ سالگی| بیشتر مردم تصور می‌کنند آموزش سواد رسانه‌ای به کودکان مربوط به زمانی است که آن‌ها اواخر دوره دبستان هستند، اما این‌طور نیست. کارشناسان رسانه معتقدند سواد رسانه‌ای را باید خیلی زودتر از این‌ها به بچه‌ها آموزش داد چراکه بچه‌ها در سنین پایین‌تر در معرض رسانه‌های مختلف قرار می‌گیرند. حتی برخی از پژوهش‌ها حاکی از این است که امروزه کودکان قبل از ۴ سالگی استفاده از تلفن‌های همراه هوشمند را یاد می‌گیرند.

آموزش مرز‌های میان واقعیت و خیال| آموزش شناخت مرز میان واقعیت و خیال یکی از اصول اولیه است. مثلا والدین می‌توانند به بچه‌های کوچک‌تر خود توضیح بدهند افرادی که در آگهی‌های بازرگانی حضور دارند واقعا آن‌طوری نیستند و فقط نقش بازی می‌کنند. شاید مدتی طول بکشد، اما در نهایت بچه‌ها یاد می‌گیرند که هر چیزی در رسانه می‌بینند لزوما واقعی نیست.

کمک‌گرفتن از موضوعات روز| حواس‌تان به موضوعات روز باشد چراکه می‌تواند شروع گفتگو با بچه‌ها درباره رسانه باشد. مثلا اگر در شبکه‌های اجتماعی اطلاعات نادرستی مشاهده کردید، با فرزندتان راجع به آن صحبت و بعد با مشارکت او درباره آن موضوع تحقیق کنید. بچه‌ها را به این فکر بیندازید که ممکن است تیتر‌های خبری فریبنده باشند و گاهی فقط برای جلب‌توجه مخاطب نوشته می‌شوند. همچنین به آن‌ها کمک کنید قبل از آن که چیزی را در شبکه‌های اجتماعی به اشتراک بگذارند، آن را دقیق بررسی کنند. با بچه‌ها درباره این که انتشار مطلبی در شبکه‌های اجتماعی چه معنایی دارد، صحبت کنید. اجازه دهید یاد بگیرند به جنبه ها‌ی مختلف فعالیت‌های آنلاین خود فکر کنند.

منبع: خراسان

باشگاه خبرنگاران جوان وب‌گردی وبگردی

منبع: باشگاه خبرنگاران

کلیدواژه: فرزندپروری سواد رسانه ای آموزش سواد رسانه ای به کودکان شبکه های اجتماعی رسانه ها بچه ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.yjc.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «باشگاه خبرنگاران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۵۷۰۹۶۰۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

سندروم استکهلم در مدارس ابتدایی/ فرزندتان را به ربات آزمون دهنده تبدیل نکنید!

 عصر ایران؛ امید خزانی*- سندروم استکهلم پدیده‌ای روانی است که قربانی با آزارگر خود و یا گروگان با گروگان‌گیر حس هم‌دلی و حتی وفاداری دارد! اما ارتباط این موضوع با مدارس ابتدایی و کودکان معصوم چیست‌؟ 

  ما - والدین که فرزندان‌مان را مال خود و نه از خود می‌دانیم - با این فرشتگان معصوم کاری می‌کنیم که بی‌شباهت نیست به پدیده سندروم استکهلم و هم‌دلی با گروگان‌گیران که برخی از مدارس ابتدایی‌اند.  

   این تمثیل از آن روست که والدین با دستان خود فرزندان خود را به مدارسی می‌سپارند که با جان و جسم کودکان‌شان چون یک‌ گروگان رفتار کنند و حتی در این روند نهایت هم‌کاری را  نشان می‌دهند و حتی خواستار فشاری بیشتر(‌شما بخوانید آزاری بیشتر) از جانب مدرسه متبوع می‌شوند. 

 قبلاً مطلبی با عنوان " آموزش فرزند یا فرزند کشی " در اینجا ( لینک) منتشر شد و مقایسه ای تطبیقی با کشورهای دنیا در روند آموزش ابتدایی آورذه شد که نشان می داد ساعات آموزش ابتدایی در ایران از متوسط آموزش دنیا ۳۰۰ الی ۴۰۰ ساعت بیشتر است و این با همکاری والدین صورت می پذیرد که به نظر نویسنده فاجعه بار است و در گذر زمان باعث فرسودگی کودکان در بستر آموزش می‌شود. اخیرا کودکی ۹ ساله از نزدیکان را دیدم که در اثر فشار بیش از حد درسی والدین تحصیلکرده اش و الزام آنها برای آمادگی آزمون  دچار اسپاسم عضلانی شده بود و کودکی اش به تاراج رفته بود!  چند نکته به اختصار در باب این پدیده عرض می کنم:

۱. اگر پدران سنت زده ما خطاب به معلمان می گفتند " گوشت فرزندم مال تو استخوان اش مال من " ؛ این روز ها خیلی از والدین مجوز شدیدتر از این برخوردها را به مدارس فرزندانشان می دهند اما نه در قالب تنبیه بدنی بلکه بسی فراتر؛ تلقین دایمی حس ناکافی بودن! دقت بفرمایید برای یک کودک ۷ تا ۱۰ ساله!

۲. بارها شاهد بوده ام که والدین از مدارس متبوع شان خواسته اند که فرزند ۹ ساله آنها را برای آزمون آماده کنند . آزمونهای بی پایانی چون مدارس تیزهوشان ؛ آزمون مدارس خاص( شما بخوانید مراکز گروگانگیری ویژه)  و غیره.

اهداف دوره ی آموزشی ابتدایی کم و بیش در اکثر کشورهای پیشرفته و حتی با تعریف یونسکو بر ۳ مبنای زیر استوار است : یادگیری مبانی سواد و اعداد؛ یادگیری مهارت های اجتماعی و ایجاد شوق و علاقه برای یادگیری !! در کجای این هدف گذاری جهانی آماده سازی برای آزمون های خاص گنجانده شده است که شمای والدین روان کودک ۹ ساله تان را آزار می دهید و حتی بابت آن هزینه می پردازید؟ این اتحاد والدین و مدارس علیه یه کودک ۸-۹ ساله چه منطق و مبنایی جز کودک آزاری می تواند داشته باشد. البته همه کودکان در اثر فشارهای اینچنینی دچار اسپاسم عضلانی نمی شوند اما آثار ماندگار مخرب روحی بر وجودشان می نشیند!  از دوره ابتدایی همان را انتظار باید داشت که عقلای جهان بر آن اجماع کرده اند!  

۳. هر نوع آموزش با عنصر انضباط ( دیسیپلین) گره خورده است. گزاره های آموزش در فضای شاد و غیره لزوما در مقام عمل جوابگو نیستند. آموزش برای کودک دوره ابتدایی با محدودیت انضباط پذیری و زمان حداقلی سرو کار دارد. ظرفیت انضباط پذیری یک کودک دوره ابتدایی بسیار محدود و شکننده است. این محدودیت ها قابلیت توسعه‌ دارند اما قطعا در افق ۱۲ ساله باعث فرسایش آموزشی خواهند شد!

۴. بقول فرنگی ها " شیطان در جزییات است " بسیاری از آزمون های متداول آموزشی از جمله achievement test , proficiency test و competency test و Aptitude test که نسخه بومی شده آنها در مدارس ما نیز استفاده می شود با ده ها متغیر و پارامترهای اجرایی و نیروهای مجرب آموزش دیده قابلیت اجرا و نتیجه درست دارند! با زیرساخت های موجود سخت افزاری و نیروی انسانی اشغال در اکثر مدارس ابتدایی نتایج درستی برای این آزمون ها متصور نیست! 

۵. آموزش و در کل علوم انسانی بسیار ظریف و شکننده است و از قوانین پوزیتیویستی تبعیت نمی کنند. به این معنا که از درستی گزاره الف و گزاره ب لزوما درستی گزاره ج حاصل نمی شود. اگر موفقیت فرمول واحدی داشته باشد که ندارد آن فرمول در مورد فرزند شما با متغیرهای زیادی سروکار خواهد داشت و لزوما نتیجه نخواهد داد. آنچه که برای موفقیت در اکثر مدارس پایه و ابتدای ما ریل گذاری شده با نوعی آزار و خشونت پنهان گره خورده است و ره به ترکستان می برد ! جاده با کیفیت ؛ خودرو استاندارد ؛ راننده مجرب و ساعت رانندگی استاندارد سفر ایمن را به دنبال دارد ! 

۶. بارها شنیده ایم که برای ساختن یک کشور از مدارس ابتدایی شروع کنید و نیک می دانیم که کشورهای توسعه یافته ۱۰ درصد تولید ناخاص داخلی را صرف آموزش بویژه آموزش پایه می کنند و آموزش پایه درست از وظایف ذاتی دولت هاست ! بله همه اینها درست است اما عجالتا در فقدان این درایت ها از تبدیل فرزندتان به ربات آزمون دهنده بپرهیزید!

  ۷. به پشتوانه دو دهه تجربه در آموزش عرض می کنم اکثر برنامه هایی که در قالب فوق برنامه در مدارس غیردولتی ارایه می شود فاقد عمق لازم است و غالبا سطحی است. برای مثال ۳ سال زبان فوق برنامه مدارس تقریبا معادل ۸ ماه آموزش در موسسات معتبر زبان است! 

   پی نوشت: هر نوع آموزش در هر سطحی که در دوره کودکی ( زیر ۱۲ سال) متصور است قابلیت جبران در دوره نوجوانی را داراست اما و هزار اما که کودکی از دست رفته هرگز جبران پذیر نیست چه برسد به آزار و آسیب های روحی که عمری ممکن است گریبانگیر کودک شما باشد.
---------------------
*دکتریِ آموزش

کانال عصر ایران در تلگرام بیشتر بخوانید: پدیده Disinfomedia؛ تهدیدی در خلأ آموزش سواد رسانه‌ای آموزش فرزند یا فرزند‌کُشی؟!